Σε κάθε συζήτηση περί κρατικού πλεονάσματος απαιτείται να έχουμε στο μυαλό μας δύο βασικές αρχές: αφενός, σε αντίθεση με κάθε άλλη οικονομικά δρώσα οντότητα, τα «έσοδά» του δεν ανταποκρίνονται στις υπηρεσίες ή προϊόντα που διαθέτει το κράτος στην κοινωνία, αλλά είναι απλά το αποτέλεσμα της άσκησης της εξουσίας που του δίνει το πολίτευμα, δημοκρατικά ή άλλως νομιμοποιημένη.
Του Γρηγόρη Ζαρωτιάδη*
Όμως η εκτίναξη του τελευταίου το προηγούμενο έτος, σε ποσοστό επί του ΑΕΠ διπλάσιο από αυτό που προέβλεπε και η πιο αισιόδοξη κυβερνητική πρόβλεψη, δεν εξηγείται από τις χαμηλές δαπάνες (αυτό ίσχυε και θα ισχύει όσο ακολουθείτε η μνημονιακά επιβαλλόμενη νεοφιλελεύθερη λογική), αλλά από τη μεγάλη αύξηση των εσόδων. Και για να προλάβω τις φιλοκυβερνητικές δοξασίες, η αύξηση των κρατικών εσόδων ήταν πάνω από 8% – 117,16 δισ. από 108,45 δισ. το 2023 – τη στιγμή που το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε με 5,5%! Συνεπώς, η ενίσχυση των εσόδων δεν είναι αποτέλεσμα της πολυδιαφημιζόμενης οικονομικής μεγέθυνσης, αλλά της φορολογικής επιβάρυνσης! Αυτή με τη σειρά της προκύπτει μερικώς από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, μέσω της ψηφιοποίησης, η οποία βέβαια αφορά στη μικρή / μικρομεσαία παραγωγική δραστηριότητα και όχι στα μεγάλα ολιγοπώλια… Κυρίως όμως οφείλεται στην ενίσχυση της έμμεσης φορολόγησης, σε μεγάλο βαθμό αυξημένη λόγω της ίδιας της ακρίβειας των προϊόντων τελικής κατανάλωσης!
Και ας έλθουμε τώρα στο δεύτερο σημαίνον ζήτημα: τι κάνουμε με αυτό το πλεόνασμα; Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, εν μέσω μιας περιόδου συνεχώς ενισχυόμενης πολιτικής πίεσης της κυβέρνησής του και μιας ισχυρής – αλλά κοινωνικά εκφραζόμενης (…) – αντιπολίτευσης, δεν έχασε την ευκαιρία να επιδιώξει αλλαγή της ατζέντας και να σπεύσει στην ανακοίνωση συγκεκριμένων μέτρων: (α) την επιδότηση του ενοικίου, (β) την επιδότηση του εισοδήματος ασθενέστερων και (γ) μια γενικόλογη ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 500 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά πρόκειται για ένα πακέτο παροχών της τάξεως του 1 δισ. €, με σαφή επιδοματικό χαρακτήρα, αφού ακόμη και στις δημόσιες επενδύσεις ο κος Μητσοτάκης συγκαταλέγει, κατά τα λεγόμενά του, κοινωνικές παρεμβάσεις (;). Μάλιστα, πέρα από το γεγονός ότι τα προς το παρόν ανακοινωμένα μέτρα αφορούν μετά βίας στο 9% του πλεονάσματος (υπενθυμίζω τις αρχικές διαπιστώσεις περί κρατικού προϋπολογισμού στην αρχή του παρόντος άρθρου), η μοιρασιά ιδιαιτέρως λίγων σε πάρα πολλούς έχει προφανώς μηδαμινή επίπτωση στην πραγματική ευημερία των αποδεκτών των επιδομάτων. Μια μόνο είναι η πασιφανής επιδίωξη αυτής της επιλογής: η μικροπολιτική, ψηφοθηρική εκμετάλλευση με μηδενικό αποτύπωμα στην οικονομική ανάπτυξη και / ή στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Αν στον χαρακτήρα των μέτρων συνυπολογίσει κανείς και τα προηγούμενα για το πως προέκυψε το εκπληκτικά – θα προσέθετα έως και ανησυχητικά – αυξημένο πλεόνασμα του 2024, προκύπτει λοιπόν το ακόλουθο σαφές οικονομικό και πολιτικό συμπέρασμα:
Το κρατικό πλεόνασμα και τα ανακοινωμένα μέτρα σαφώς και αποσκοπούν στην στήριξη… της Κυβέρνησης!
*Καθηγητής Τμ. Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ
Μέλος Συμβουλίου Διοίκησης ΑΠΘ
Διευθυντής ΔΕΠΑΜΕΜ
Πρόεδρος Ένωσης Οικονομικών Πανεπιστημίων Νότιας Ανατολικής Ευρώπης και Παρευξείνιας Ζώνης (ASECU)
Χιλιάδες οικόπεδα έγιναν χωράφια μέσα σε μια νύχτα
Βασίλης Σπανάκης – ΥΠΕΣ: Η αξιολόγηση είναι προς όφελος των πολιτών
