Γράφει ο Χρήστος Αγοραστός
Στο σημερινό σύνθετο τοπίο ψηφιακών τεχνολογιών και μέσων ενημέρωσης, οι πολίτες πρέπει να γίνουν πιο ανθεκτικοί στην παραπληροφόρηση.
Εδώ μπορεί να βοηθήσει ο γραμματισμός στα μέσα επικοινωνίας, ενισχύοντας την κριτική σκέψη και βοηθώντας τους πολίτες να περιηγούνται καλύτερα στις πληροφορίες, ιδίως στο διαδίκτυο, να εντοπίζουν και να αντιστέκονται στην παραπληροφόρηση.
H παγκόσμια εβδομάδα για τον γραμματισμό στα μέσα ενημέρωσης και την πληροφόρηση, μας παρέχει μια ευκαιρία για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία της προώθησης του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και την πληροφόρηση για όλους.
Η ΕΕ στηρίζει τις χώρες της ΕΕ και την κοινωνία των πολιτών στη λήψη μέτρων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας και η Επιτροπή διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Έχουν επίσης αναπτυχθεί κατευθυντήριες γραμμές και εργαλειοθήκες για τους εκπαιδευτικούς, ώστε να τους βοηθήσουν να διασφαλίσουν τον ψηφιακό γραμματισμό μέσω της εκπαίδευσης.
Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024, η Επιτροπή κυκλοφόρησε επίσης σειρά προϊόντων ευαισθητοποίησης για ευρεία και συνεχή χρήση από πολίτες και επαγγελματίες, και πραγματοποίησε εκστρατεία σε επίπεδο ΕΕ, από κοινού με την ομάδα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO) φέρνει επίσης σε επαφή ελεγκτές γεγονότων, την ακαδημαϊκή κοινότητα και άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη. Με την υποστήριξη της Επιτροπής, το EDMO συμβάλλει στον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών στον τομέα του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας, στην προώθηση της ανταλλαγής γνώσεων και στη διεξαγωγή εκστρατειών ευαισθητοποίησης.
Η παραπληροφόρηση, η εσφαλμένη πληροφόρηση καθώς και οι παρεμβάσεις και η χειραγώγηση των πληροφοριών από το εξωτερικό αποτελούν σοβαρές απειλές για τη δημοκρατία και τις κοινωνίες μας.
Το 86 % των Ευρωπαίων συμφωνεί μ’ αυτό, επισημαίνοντας ότι η ταχεία διάδοση της παραπληροφόρησης αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη δημοκρατία, σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ.
Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας έναντι της παραπληροφόρησης μέσω του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας θα συνεχίσει να διαδραματίζει καίριο ρόλο βοηθώντας τους πολίτες όλων των ηλικιών να περιηγούνται μέσα στο σύγχρονο ειδησεογραφικό περιβάλλον και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Ο γραμματισμός στα μέσα επικοινωνίας δεν ήταν ποτέ τόσο σημαντικός όσο είναι σήμερα. Δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες όλων των ηλικιών να περιηγηθούν στο σύγχρονο ειδησεογραφικό περιβάλλον και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Αφορά διαφορετικά μέσα ενημέρωσης και μεθόδους διανομής. Αποτελεί βασική δεξιότητα για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας, καθώς τους ενδυναμώνει και αυξάνει την ευαισθητοποίηση τους. Συμβάλλει επίσης στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των εκστρατειών παραπληροφόρησης και της διάδοσης ψευδών ειδήσεων μέσω των ψηφιακών μέσων.
Η πρόσφατα αναθεωρημένη οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (AVMSD) ενισχύει τον ρόλο του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας. Απαιτεί από τα κράτη μέλη να προωθήσουν μέτρα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας
Η αναθεωρημένη οδηγία ΥΟΑΜ υποχρεώνει επίσης τις πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο να παρέχουν αποτελεσματικά μέτρα και εργαλεία για τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας.
Πρόκειται για μια κρίσιμη απαίτηση λόγω του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζουν οι πλατφόρμες αυτές στην παροχή πρόσβασης σε οπτικοακουστικό περιεχόμενο.
Οι πλατφόρμες είναι επίσης υποχρεωμένες να ευαισθητοποιούν τους χρήστες σχετικά με τα εν λόγω μέτρα και εργαλεία.
